Öncelikle Apollon Smintheus Kutsal Alanı yani Smintheion’dan bahsetmek istiyorum. Bu kutsal alan Antik Troas Bölgesinde; Assos ve Alexandria Troas’ın arasında yer alır ve Helenistik Dönemde Anadolu’nun en önemli kutsal alanlarından biri olduğunu biliyoruz. Su kaynağının yakınında bulunan alan bize ‘’ su kehanetinde ‘’ bulunulduğunun bir ipucunu vermektedir. Hatta bu sebeple kutsal alanın su kaynağına yakın kurulduğunu söylemek mümkün. Antik kaynaklara göre; Kutsal alanın antik çağda Troas bölgesi halklarından başka Ege Dünyasının bir çok yerinden gelen insanlara da hizmet ettiği biliniyor. Kutsal alan ismini Apollon’un Smintheus yani; Farelerin Efendisi Apollon sıfatından alır. Tanrı Apollon kimi zaman fare ile kötüleri cezalandırırken kimi zamanda çiftçileri zarardan korumak için fareleri okları ile öldürür.
Alanda bulunan tapınak, su depoları, Roma hamamları, kutsal yol ve bulunan diğer kalıntıların çoğu Helenistik ve Roma Dönemlerine yani İ.Ö. 4 ila İ.S. 4. yüzyıllar arasına tarihlenmekte. Alanda gerçekleşen kazılar 1980 yılından 2012 yılına kadar Prof. Dr. Coşkun Özgünel’in bilimsel başkanlığında bir ekip tarafından sürdürülmekteydi.
Şimdi gelin Smintheion Kutsal Alanı’nın tapınağına yani Apollon Smintheus Tapınağına yakından bakalım:
Apollon Smintheus Tapınağı İ.Ö. 150 civarında pseudo-dipteros tarzında inşa edilen bir İon tapınağıdır. Tapınağın tasarımında Helenistik dönemin ünlü Anadolulu mimari Hermogenes’in etkisi yoğun bir şekilde izlenmektedir. Tapınak sırasıyla: pronaos, naos ve bir İon tapınağı olmasına rağmen ; opisthodomos ’dan oluşmaktadır. Tapınağın inşasında malzeme olarak üç farklı taş kullanılmıştır. Bunlar; Yapının temelinde kullanılan ve bölgeye özgü olan ‘ volkanik tüf taşı ‘ ve üzerine andezit bloklar, üçüncü malzeme ise; temelin üzerindeki mimari ögelerinin tamamını oluşturan ‘’ mermer ‘’ dir. Tapınağın restorasyonu yapılarak bir kısmı ayağa kaldırılmıştır.
Anadolu’da nadir görülen figürlerle bezeli sütun tamburlarında, taşıyıcıları boğa başları olan girlandlar ve İlyada Destanı’nı anlatan mitolojik sahneler betimlenmektedir. Tamburun üzerine gelen başlık ise ‘’ İon stilinde ‘’ yapılmıştır.
Tapınağın architravında; kesintisiz bir friz gözlemlenmektedir ve bu frizde Troia Savaşından sahneler betimlenmiştir. Tapınağın görünen yüzeyleri Prokonnessos mermerinden yapılmıştır. Kısacası ; Apollon Smintheus Tapınağı; mimari, tasarım ve heykeltıraşlık eserleri açısından oldukça önemlidir.
Kazı – restorasyon çalışmaları ve Kutsal Alan hakkında daha detaylı bilgi için : web sitelerini ziyaret edebilirsiniz. Gidip görmek isteyenler ise bu güzel kutsal alanı; Çanakkale, Ayvacık’ta Gülpınar Beldesinde bulabilirler..
