Sizler için Antalya’daki Anadolu Selçuklu eserlerinden bazılarını derledik. ” Yivli Minare ” ile başlıyoruz.
1.Yivli Minare
Yivli Minare Sultan 1. Alaeddin Keykubat tarafından yaptırılmıştır. Selçuklu sanatının en güzel örneklerinden biridir. 38 metre yüksekliğindedir ve 90 basamağı vardır. Minarenin şerefe altlarındaki dolguların 1953 yılındaki tamirat sırasında yapıldığını biliyoruz. Yapı horasan harcı ve tuğla ile inşa edilmiştir.
2.Ahi Yusuf Camii
Ahi Yusuf Camii kitabesine göre 1249 yılında Ahi Yusuf adına yaptırılmıştır. Kare planlı, tek kubbeli yapı moloz taştan yapılmıştır ve oldukça sade olduğu göze çarpar. Korniş saçaklı ve piramidal çatısının üstü kiremit ile kaplıdır. Kaleiçi semtinde bulunmaktadır.
3.Alaeddin Camii
Asıl hali bir kilise olan yapı 1230 yılında Sultan 1. Alaeddin Keykubat tarafından camiye çevrilmiştir..
4.Kara Molla Mescidi
Kaleiçinde yer alan Mescit 13. yüzyıla tarihlenmektedir. 1998 yılında restore edildiğini biliyoruz.
5.Gıyaseddin Keyhüsrev Medresesi
Maalesef ki medreseden günümüze sadece taç kapısı ulaşmıştır. Medreseyi Atabey Armağan 1239 yılında yaptırılmıştır. Atabey Armağan aynı zamanda Sultan 2. Giyaseddin Keyhüsrev dönemi idarecilerindendir. Medrese Yivli Minarenin hemen yanıbaşındadır.
6.Selçuklu Medresesi
Kitabesi okunamamıştır ve bu sebeple yapım tarihi ve yaptıran kişi bilinmemektedir. Tahminen 13. Yüzyıl ortalarında inşa edildiği düşünülmektedir. Selçuklu Medresesi; Yivli Minare ve Gıyaseddin Keyhüsrav Medresesi ile aynı avlu içinde yer almaktadır.
7.Mevlevihane
1215 yılında Selçuklular yapımına başlamış ve yaklaşık 10 yıl sonra 1225 yılında Sultan 1. Alaeddin Keykubat döneminde yapımı sonlanmıştır. Yapıyı 1377 yılında Zincirkıran Mehmet Bey Mevlevihaneye dönüştürmüştür.Günümüzde yapının kullanımına Guzel Sanatlar Galerisi olarak devam edilmektedir.
8.Evdir Han
Kitabesi günümüze ulaşmamıştır fakat daha önce okunduğu için kimin yaptırdığı bilgisine sahibiz. Kitabeye göre; Bu hanı Selçuklu Sultanı 1. İzzettin Keykavus 1210-1219 yılları arasında yaptırmıştır. Yapı taşlarının büyük çoğunluğu devşirme taştır. Antalya-Korkuteli karayolu üzerinde bulunur.
9.Kırkgöz Han
1247 yılında Sultan 2. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılmış ve 2007 yılında restore edilmiştir. Antalya-Burdur karayolu üzerinde bulunur.
10.Alanya Kalesi
Alanya Kalesi denizden 250 metre kadar yükselen bir yarımada üzerine kurulmuştur.Kale daha önce mevcuttur ve 1221 yılında Selçuklular tarafından fethedilince tamir edilip şuanki haline ulaşmıştır. Kale; Kalealtı, Ortakale ve İçkale olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır.
11. Alanya – Kale Kapısı
Koca kapı, Eski Pazar Kapısı olarakta bilinen kapı Selçuklular döneminde iç kaleye giriş sağlamak amacıyla yapılmıştır. Moloz taş, tuğla ve harçtan inşa edilmiş olan kapı Kuzey Suruna bitişiktir.
12.Kemer Av Köşkü
Antalya’nın Kemer ilçesinde bulunan Selçuklu dönemine ait Av Köşkü. Anadolu’da bilinen 3 örnekten biri olan bu Av Köşkü’nün 1230-1248 yılları arasında inşaa edildiği tahmin ediliyor.Köşkten alınan harç örneklerinin incelenmesi sonucu, 1925-1930 yıllarında köşkte bazı onarımların yapıldığı ortaya çıktı. Av Köşkü’nün restorasyon çalışmalarının devam edeceği bildirildi.Köşk bölgedeki tek Selçuklu yapısı olma özelliği taşımaktadır.
13.Karatay Medresesi
Klasik Selçuklu medreselerinin Antalya’daki tek ve en güzel örneğidir. Celaleddin Karatay tarafından 1250 yılında yaptırılmıştır. Taç kapılı, eyvanlı ve ortası avlulu bir medresedir. Bina restore edilmiştir; günümüze taç kapısı ve iki eyvanından başka bölümü maalesef ulaşmamıştır.
14.Ahi Yusuf Türbesi
Ahi Yusuf Camii ile aynı avludadır. Türbe caminin kuzeyindeki eski kale sur kalıntıları arasında bulunmaktadır. 2 katlı yapı oldukça sadedir. Ön tarafında bulunan 3 taştan iki tanesi mezardır, üçüncü taş ise Ahi Yusuf Camii’nin inşa kitabesidir, kitabenin tarihi 1249 yılı olarak tespit edilmiştir.
15.Şeyh Suca Türbesi
1238 yılında yapılan türbe iki katlı ve kare planlıdır. Oldukça sade olan türbe günümüzde restore edilmiştir. Şehir merkezinde, Kızıltoprak mahallesinde bulunur.
16.Antalya Kalesi
M.Ö. 158 yılında Bergama Hükümdarı 2. Attalos tarafından yaptırılmıştır. 2 Attalos aynı zamanda şehrin de kurucusudur. Selçuklular bir kaç kez fethetmiş ve tekrar kaybetmiştir. Son olarak 1207 yılında Sultan 1. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Selçukluların hükümdarlığı altına girmiştir. Bugün gördüğümüz halini yüksek ölçüde o dönemde kazanmış olan kalenin Osmanlılar döneminde de işlevinin devam ettiğini ve tamiratlar gördüğünü biliyoruz.
17.Cırnık-Düden Köprüsü
Düden çayı üzerinde bulunan köprünün ismi 13. Yüzyıl Selçuklu köprüleri arasında geçer. Köprü restore edilmiştir ve günümüzde araç trafiğine kapalıdır.
18.Soğucaksu Köprüsü
Köprünün Sultan 1. Alaeddin Keykubat tarafından yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Osmanlılar döneminde tamir görmüştür fakat günümüzde malesef yıkık durumdadır. Köprü; Antalya-Aksu karayolu kenarındadır.
19.Alanya-Akşebe Sultan Camii ve Türbesi
Alanya kalesinin ilk komutanlarından Akşebe Sultan tarafından 1230 yılında yaptırılmıştır. Yapı çeşitli tarihlerde değişikliklere uğrayarak orjinalliğini yitirmiştir. Bitişiğinde bulunan türbe Akşebe Sultan’a aittir.
20.Alanya Andızlı Camii
Cami adını hemen yanında bulunan andız ağacından alır. 1277 yılında Emir Bedrüddin tarafından yaptırılmıştır.1970 yılında tamir edilmiştir. Ahşap minberi Selçuklu sanatının en güzel örneklerindendir.
21.Alanya-Küçük Mescit
Kare planlı ve pandantifli bir kubbe ile örtülü yapı 13. yüzyıla tarihlendirilir. Türbe olarak yapılıp daha sonra mescide çevrilmiş olabileceğide düşünülmektedir.
22.Alanya-Arap Evliya Mescidi
Yaptıranı ve yapım yılı bilinmemektedir. Selçuklular tarafından mescide çevrildiği biliyor ve günümüzde boş olarak ziyarete açıktır.
23.Alanya Kızıl Kule
1226 yılında Alanya Tersanesi’ni korumak için Sultan 1. Alaeddin Keykubat tarafından yaptırılmıştır.Sekizgen planlı ve beş katlı yapının her katı farklı bir plana sahiptir. 33 metre yüksekliğindedir.Yapımında kullanılan tuğlaların renkleri sebebiyle kızıl kule adı verilmiştir.
24.Alanya-Saray
13. yüzyıla ait bir Selçuklu sarayıdır. Moloz taş, tuğla ve horasan harcı ile inşa edilmiştir. Bu sarayda Sultan Alaeddin Keykubat’ın yaşadığı ve yönetim merkezi olarak kullandığı yapı olduğu düşünülmektedir.
25.Alanya-Kale Hamamı
Sultan 1. Alaeddin Keykubat tarafından yaptırıldığı düşünülen, iç kalenin doğusundaki burçların yanında, kırmızı tuğla ve harçla yapılan tek kubbeli ve sekiz yüzlü bir yapıya sahip olan Selçuklu hamamının kubbesi şuan çökmüştür, fakat tonozla örtülü küçük bir odasının olduğu anlaşılmaktadır. Su iç kaledeki büyük sarnıçtan künkler yardımıyla getirilmektedir.
26.Alanya Tersanesi
Günümüze kadar ulaşan tek Selçuklu tersanesi olma özelliğinı taşıyan yapının inşaasına 1228 yılında başlanmış ve bir yıl sonra inşaası bitmiştir.Akdeniz’deki tek Türk tersanesidir. Selçuklu Sultanı 1. Alaeddin Keykubat tarafından yaptırılmıştır. Sultan 1. Alaeddin Keykubat daha önce Sinop Tersanesinide yaptırdığı için ” İki denizin Sultanı ” ünvanını almıştır.
27.Alanya-Alara Kalesi
1232 yılında Sultan 1. Alaeddin Keykubat tarafından yaptırılmıştır. İpek yolu üzerinde bulunmaktadır. Ve işlevi Alara Han’da mola veren kervanların güvenliğini sağlamaktır.Kale kalıntıları arasında küçük bir saray, kale görevlilerinin odaları ve hamam bulunmaktadır.
28.Alanya-Alara Han
Han Alara kalesinin eteğine kurulmuştur. Kitabesine göre 1231 yılında Sultan 1. Alaeddin Keykubat tarafından tamamen kesme taşlardan yaptırılmıştır. Günümüzde turistik bir tesis olarak kullanımı sürmektedir.
29.Manavgat Kargı Hanı
13. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen yapının önemli bir kısmı ve yapının ana duvarları ayaktadır. Manavgat ilçesi sınırlarında yer alır.
