Selçuklular döneminde Sivas’a yapılan ve döneminin en anıtsal yapılarından birisi olan tarihi Gökmedrese’de restorasyon çalışmaları devam ediyor.
Anadolu Selçukluları döneminde Selçuklu veziri Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından 1271 yılında yaptırılan ve zaman içerisinde bir çok kez hasar görüp onarılarak günümüze kadar ulaşan tarihi Gökmedrese 1960’lı yıllara kadar müze olarak kullanıldı. Devam eden yıllarda ise tarihi yapı ziyarete kapatıldı. Uzun yıllar atıl vaziyette kalan ve tahrip olan eserin, gerekli onarımlarının yapılması için çalışma başlatıldı. Adına yaşatma derneği de kurulan Gökmedrese için bir dizi restorasyon projeleri gündeme geldi.
Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından ilk olarak 1997 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları yıllar boyunca ağır aksak ilerledi. Yakılan ve tahrip olan bölümlerin yenilenmesi, yeniden dizayn edilen medrese duvar taşlarının örülmesi, çevre çalışmaları, çini süslemeleri ile kapsamlı olarak ela alınan eser, zaman zaman yüklenici firmalar, zaman zaman da uygulanan restorasyon yöntemindeki yanlışlar nedeni ile bir türlü tamamlanamadı. 2014 yılından Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğü, eserin restorasyonun tamamlanması için yeni bir çalışma başlattı. Bu kapsamda eserin restorasyon çalışmaları hızlandı.
Eserin restorasyon çalışmaları sırasında, önceki yıllarda restorasyonda beton kullanıldığı da ortaya çıktı. Sağlamlaştırma amacı ile gerçekleştirilen ancak eserin aslına uygun olmayan uygulamalar da kaldırıldı. Yenilenen restorasyon çalışmaları kapsamında binanın taş duvarlarının inşasında horasan harcı tercih edilerek aslına dönüldü. Eserin restorasyonu için şu ana kadar 7 milyon lira civarında harcama yapıldı.
Tarihi Gökmedrese’nin restorasyon çalışmaları hakkında edinilen bilgiye göre 2017 yılının sonuna kadar tarihi yapının kaba inşaatı bitecek. Prof. Dr. Orhan Cezmi Tuncer’in danışmanlık yapmaya başlamasıyla birlikte yapının özgün haline en uygun proje üzerinde çalışıldığı ifade edildi.
Restorasyonun tamamlanması halinde eserin nasıl kullanılacağı konusunda henüz bir karar alınmadığı öğrenilirken, Sivas’ta kamuoyunun görüşüne başvurularak yapının ne yönde kullanılacağına karar verilecek.
Geçtiğimiz ay içerisinde Gökmedrese’de devam eden restorasyon çalışmalarını inceleyen Vakıflar Genel Müdür Yardımcısı Burhan Ersoy, tarihi Gökmedrese’de çalışmaları en kısa zamanda tamamlamayı hedeflediklerini bildirdi. Tarihi medresenin restorasyonunu en kısa zamanda tamamlamayı hedeflediklerini aktaran Ersoy, “Burayı Sivas halkının istifadesine sunacağız. Gökmedrese bizim için çok önemli eserlerden bir tanesi. Burada yapılacak çevre düzenlemesiyle ilgili çok işlerimiz var. İnşallah, bunları en kısa zamanda tamamlayacağız.” diye konuştu.
1399 yılında şehri istila eden Timur’un hayran kaldığı eser olarak da bilinen, astronomi bilimi alanında derslerin verildiği Gökmedrese, Evliya Çelebi’nin seyahatnamesine de konu oldu. Portal süslemeleri ile anıtsal özellik kazanan, dönemin ve bugünün en önemli eserleri arasında yer alan eserde kapı kemerinin her iki yanında 12 hayvan başı kabartması yer alıyor. Bunun dışında pek çok motifin görüldüğü kapıda, iri yıldız motifleri, hayat ağacı, küçük kuşlar, kartallar, çeşitli bitkisel motifler bulunuyor. Ön cephedeki kabartma bezeli kulelerin gövdeleri yivli olup, birer şerefeli iki minaresi bulunuyor. Yapıya görkemli bir hava katan minarelerde kabartmalar, geometrik ve bitkisel motifler bulunuyor. Eser bu bezemelerin arasında yer alan ence günümüze kadar korunamayan mavi tonlardaki mozaik çiniler nedeni ile ‘Gök rengi’ anlamına gelen ‘Gökmedrese‘ adını almış.
KAYNAK: DHA
