Sanatın zaferi ve iyiliği bu
Sanat doğruyu söyler
Başka hiçbir yolu yok – en azından benim için.
Robert Browning (1812-89)
Sanat Tarihi neden önemlidir? Gece yarısı bir sınava hazırlanırken ya da bir metin yazarken bu soruyu sorarsınız kendinize. Niye bu dersi alarak kendime işkence ediyorum?
Açık olmak gerekirse, bu soruya verilebilecek bir sürü yanıt vardır. Örneğin birçok öğrenci mezun olabilmek için kredisini tamamlıyordur. Tamamen faydacıl nedenle sanat tarihi dersini alır. Kimileri de daha kültürlü olabilmek ve eğitimli bir insanın sahip olması gerektiğini düşündükleri bilgiye sahip olmak dahası onu cilalamak için sanat tarihi çalışır. Bunlar akla uygun nedenler olabilir ancak sorunun çok daha ilginç yanıtları olduğunu düşünüyorum.
1- Sanat Tarihi size farklı düşünmeyi öğretir.
Sanat Tarihi ilginç sorular sormayı, standart yanıtları ve geleneksel aklı reddetmeyi, yüzeylerin ve açık görüntülerin ötesine bakmayı, nüansları görmeyi öğretir. Görsel Çözümleme ve eleştirel okumada yeteneklerinizi geliştirmeye yardımcı olur; nesnel tezler oluşturmanıza, fikirlerinizi yazılı ve sözlü olarak etkileyici bir şekilde ifade etmenize destek olur. Bu eğitim, sanat tarihçiliğinin yanı sıra pek çok farklı meslek için gerekli yetenekleri geliştirmenizi sağlar.
2- Sanat Tarihi geçmişe eşsiz bir kapı açar.
Çünkü tarih yalnızca belge, metin ve sözcüklerle anlatılamaz. İnsan yaşamı kısadır ancak insanın yaptıkları kalıcıdır ve bunlar geçmiş hayatların neye benzediği hakkında bize bilgi verir. Şair Robert Browning’in dizelerinde dile getirdiği gibi, sanat “doğruyu söylemek”tir. Bu bazen hiçbir şekilde açıklanamayacak fikirleri, duyguları, görüşleri ifade etme yoludur. Bir kültürün “doğruları”nı öğrenmek istiyorsanız, onun sanatına bakın.
3- Pek sözü edilmese de Sanat Tarihi çalışmanın iyi bir nedeni daha var. Bu da keyif almaktır. İşin zevkidir.
Sanat Tarihi dersi almak zor iştir. Her zaman sıkı bir sınav ve ödev maratonu gerektirir. Ama umarım sanat tarihi çalışmanızın bir aşamasında, bir sanat yapıtının içinde tam anlamıyla kaybolmanın ya da Michelangelo, Kathe Kollwitz (1867-1945) veya Amerikan yerlisi bir boncuk işlemecisinin ne yapmaya çalıştığını “anlamanın” zevkini tadabilirsiniz.
Bir yapıt, sanatçı ve kültür hakkında yazı yazarken, bir yorumu toparlamaya çalışırken, sanat tarihinin “dedektiflik” kısmını yaşarsınız. İnsan yaratıcılığının büyük bir örneğini görmek; mutluluk, öfke veya üzüntüye kapılmak sizi şaşırtır. Bir taş yüzeyinde keski işaretinde veya bir yorganın ilmeğinde sanatçının elinin izini sürerken, onun taşıdığı insanlık duygusunu yüreğinizde hissedersiniz.
Derslerin, öğrencilerin kendilerini ve dünyaya bakışlarını değiştirmesini isterim. Şayet, dersten, sınıfa geldiğimiz andaki fikir, bilgi ve yetilerle çıkıyorsak, sanat çalışmamızın ne anlamı var? Umarım sanat tarihiyle ilişkinizde olası tüm değişimlere açık olursunuz.
“Sanat Tarihi Nasıl Yazılır?”, Anne D’Alleva, Literatür Yayınları, 2015.
