Samos adasında bulunan 1,036 metre uzunluğundaki görkemli su tüneli restore edildi.
Tünel M.Ö. 6 yüzyılın ortalarında mimar ve mühendis olan Megaralı Eupalinos tarafından inşa edilmiştir. İnşası Samos’un o dönem ki tiranı Polykrates (M.Ö. 538 – M.Ö. 522) tarafından başlatılmıştır ve tünelin orta bölümü bu güne kadar korunmuştur. Tünel Herodotos tarafından antik dünyanın 8. harikası olarak anlatılmaktadır.
Bu günlerde Samos’u ziyaret edecek olanlar tünelde gerçekleştirilmiş olan restorasyonu görebilirler. Tünel, uzun ve zorlu bir projenin ardından ziyaretçilere açıldı ve koruma altında. Restorasyon 3 yıl boyunca devam etti ve maliyeti yaklaşık 3.1 milyon olarak açıklandı. Restorasyonun tamamlanmasının ardından tünelin 1,036 metresi de ziyaretçiler tarafından yürünerek gezilebilecek duruma getirildi. Bu su tüneli ilk olarak Alman Arkeoloji Enstitüsü tarafından 1970’li yıllarda keşfedilmişti ve gerçekleştirilen restorasyon çalışması öncesinde sadece 130 metrelik bir bölümü ziyaretçilere açıktı.
Kültür Bakanı Lydia Koniordou tarafından düzenlenen açılışa bir çok gazeteci ve devlet adamı katıldı. Koniordou su tüneli hakkında “Tünele girin, dağın enerjisini hissedin ve size anlattıklarını dinleyin.” dedi. Tünel ve çevresini ada için bir mücevher olarak niteleyen Koniordou, restorasyon sayesinde adanın ağırladığı turist sayısında artış olacağını umduğunu söyledi.
Aslında Samos’un M.Ö. 6. yüzyıldaki durumu pek aydınlatılmış değil. Ticaret ve gemicilik ada yönetimine zenginlik ve kültürel çeşitlilik katmıştır. Ancak ada sakinlerinin kolay kolay erişemediği basit bir ihtiyaç vardı: su. Bu sebeple Polykrates’in emri üzerine Megaralı Eupalinos, Ambelos Dağı’ndaki Agiades nehrinden yerleşime direk olarak bir su yolu inşa etmiştir. Ancak dönem şartlarında direk bir su yolu inşa etmek imkansıza yakındı, çünkü yerleşimle kaynak arasında Ambelos Dağı’nın kendisi bulunmaktaydı. Dahi mühendis Megaralı Eupalinos, basit ölçüm aletleri ve karmaşık matematiksel yöntemler kullanarak dağı iki uçtan kazarak suyun transferinin sağlanabileceği bir tünel oluşturdu.
Su tünelinin yapımı Samos’a maddi açıdan büyük bir sorun yaratmış olmalı, dağdan yaklaşık 12 ton kayanın çıkarıldığı hesaplanıyor ve tamamlanmasının yaklaşık 8-10 yıl sürdüğü düşünülüyor. Ancak tamamlanmasıyla şehrin su sıkıntısı tamamen ortadan kalkmış. Belki de en önemlisi ise; onca zorluğa rağmen yapılan bu su yolu günümüzde de dağın diğer tarafına temiz su taşıyor olmasıdır.
KAYNAK: 1
